Ons huis en Sekota.

Ons huis.

Het is even wennen. Hebben we in Amsterdam tweeëneenhalve etage tot onze beschikking, hier niet meer dan ongeveer 27 m2. Een ruime studentenkamer. Ingedeeld in 4en: een huiskamer, een keuken, een slaapkamer en een toilet (met naar verluid de enige zitwc in heel Sekota) annex doucheruimte. Konden we ons altijd terugtrekken als we daar zin hadden, thuiskomen in ons eigen hol, nu zijn we in huis ALTIJD samen. En dat is echt wel even wennen. We hebben geoefend in Spanje (één bus) en in Indonesië (één hotelkamer), maar dat was op vakanties en steeds op andere plekken. Hier hebben we echt moeten settelen én wennen aan de traditionele taakverdeling: mannetje uit werken en vrouwtje huishouden bestieren. Niet alleen de ruimte beperkt ons in onze autonomie, ook de taakverdeling. Da's dus even knokken.
Zo moet José alle zeilen bijzetten om niet overdreven te reageren als Rob zit te knoeien - met zijn pinda’s bijvoorbeeld – terwijl zij dagelijks bloedig het hele huis veegt. En steeds maar weer al die vieze voeten in de net geboende doucheruimte. Maar daar valt niet aan te ontkomen. Er is gewoon overal stof en zand. En Rob moet zich niet erg met het huishouden bemoeien.
Soms zitten we gewoon te dicht op elkaars lip; de ruimte is dan te klein. En we worden slechts door een ijzeren deur gescheiden van onze buren, die we dus letterlijk zouden kunnen volgen , als we tenminste behoorlijk Amhaars zouden spreken. Maar toon en volume doen ook veel en dat is dus andersom ook. Misschien kunnen zij nog wat interessante Hollandse rotopmerkingen leren!
Maar het lastigst is toch wel het gelul over geld. Dat hadden we nooit want ieder had z’n eigen geld. En nu zijn er de reguliere inkomsten van Robs werk en daar doen we boodschappen van. En dan gaat het dus kennelijk ineens over geld. Dat het eigenlijk de bedoeling is dat we van Robs salaris rondkomen. Alsof we er niet in stikken, zogezegd. Maar het lijkt wel alsof dat hier niet meer bestaat! Raar hoor… Misschien durven we niet zo goed uit te geven; het valt al niet mee om op de markt 12 eieren te kopen als er twintig mensen om je heen staan te gapen en velen het doen met drie geroosterde maiskolven per dag. Veevoer wel te verstaan.

Wat heb ik een spijt dat ik niet een paar Engelstalige prentenboekjes heb meegenomen. D’s kinderen spelen de hele middag buiten. Met elkaar en met niks. Leuk hoor en reuze gezond, afgezien van al dat stof, maar eens een boekje voorgelezen krijgen of lezen of iets met constructiemateriaal doen is toch ook niet weg, Als enig speelgoed zi jn de kinderen vaak met een wieltje, aangedreven door een stok, aan het rondrennen. Als D’s kinderen hier binnen zijn, pielen ze doorgaans met mijn telefoon of hangen ondersteboven in een stoel, of bepotelen alle spulletjes op het kleine dressoirtje, of peuteren de dop van de vlooienspuitbus los, of pakken het afwasmiddel en nemen een flinke scheut voor nieuw bellenblaas, of proberen de laptop open te klappen, of hebben ineens een halve rol plakband om hun hoofd.

Lemlem, D’s huishoudster, werkt van ‘s ochtends vroeg tot na de avondmaaltijd. Zij is een hele dag bezig met de was en nu alweer dagen met het maken van verschillende kruidenmengsels. Linzen en erwten worden in grote hoeveelheden gewassen, gezeefd en gedroogd. Daarna gelezen en verder gedroogd. Dan worden er grote hoeveelheden uien en knoflook gepeld en gestampt en met de erwten en linzen gemengd. Vervolgens een hele boel kruiden en specerijen. Ababa, de vrouw van D, legt uit wat wat is en wij zoeken het samen op in ons engels-amhaarse boekje waarin zij vooral het amhaarse schrift herkent en wij de rest kunnen invullen. En vandaag is het de beurt aan de chilipepers . Een enorme hoeveelheid gedroogde rode pepers op een stuk plastic en een gedeelte al gestampt in een schaal. Eindeloos drogen en als de wind opsteekt wolkt de capsicum mijn reeds wat verkouden neus binnen.
Omdat Lemlem gaat trouwen was gisteren haar laatste dag hier. Morgen komt er een nieuwe huishoudster, uitgezocht door de moeder van de vrouw des huizes, dus haar naam wist ze nog niet.

Sekota.

Verkeer in het stadje van plm. 25.000 inwoners, waarvan zo’n beetje de helft onder 25 jaar:
Gewone auto’s zijn er helemaal niet. Die zijn hier dan ook volkomen nutteloos, ze zouden sommige paden IN het stadje al nauwelijks opkomen en vastdraaien in het stof en de kuilen. Ik schat in wat er dan wel is:
- 100 open pick ups
- Een stuk of wat pick ups met gesloten achterkant, 8-zits.
- 20 bajajs, als taxivervoer
- 10 brommers
- Vrachtwagens die over het algemeen alleen bouwmaterialen komen brengen, ze hebben hier niet hun thuisbasis. Een enkele keer brengen ze ook iets anders. We zien dan sommige winkels ineens nieuwe voorraden en spullen erbij hebben.
- Bussen die van en naar het ene busstation gaan en komen. Er zijn er altijd wel een stuk of 5. De dichtstbijzijnde (kleine) plaats waar ze heen gaan ligt op 18 km. Lalibela, de eerste wat grotere plaats, ligt op 140 km – 4 uur met een pick up en die gaat harder dan een bus.
- Een stuk of wat fietsen voor volwassenen, een enkele kinderfiets gezien
- Er moeten af en toe ook tankwagens komen voor de drie (!) tankstations die ik heb gezien
- Hónderden ezels. Dit zijn de belangrijkste vervoerders, ze dragen álles dat aangevoerd, afgevoerd en verplaatst wordt binnen en buiten het stadje, soms trekken ze een wagen. Ik heb hier nog nooit een mens op een ezel zien zitten
- Tenslotte: alle mensen die iets vervoeren. Op hun hoofd, hun rug, aan een juk, dragend en tillend: hout, zakken (meestal granen), water in grote gele kannen, babies (ook meisjes van 5, 6 jaar met een baby op de rug), krukjes, pannen en potten, plastic spullen, suikerrietstengels, ijzeren staven, leem voor de bouw, stenen, tegels, een dressoir, golfplaat, twee bierkratten vol (lege) flessen aan elke hand, schoolspullen, een mega pak lucifers en natuurlijk fruit en groente die “uit de hand” worden verkocht.
Er wordt hier dus vooral GELOPEN.

Het straatbeeld wordt, naast de mensen en vervoersmiddelen, bepaald door de dieren die overal tussendoor lopen, koeien, ezels, geiten, schapen. We hebben één keer een groepje varkens gezien. Heel veel dieren lopen “los”, zonder hoeder, vaak alleen of in kleine groepjes – ze weten allemaal waar ze thuishoren en komen daar ook altijd weer terug. Net als de kinderen die hier ver van huis lopen en toch altijd weer thuiskomen. Na vijf uur horen we in ons “straatje” de geiten ook weer thuis komen, voor het donker. Af en toe zien we een paar apen die er gewoon bij horen en een enkele hond. Katten zijn ook overal, soms jagen ze een duif op.
Er zijn een paar geasfalteerde rondwegen in Sekota, die worden doorsneden door met kinderkopjes geplaveide wegen. Alle zijwegen daarvan zijn ongeplaveid, soms steil en vol gaten en sleuven en los gesteente. Aan zo’n weggetje, of meer een pad, wonen wij. De weg naar het hospitaal komt van één kant waar die geplaveid is, ga je vanuit het hospitaal de andere kant op dan is er alleen een stofweg die naar een iets hoger gelegen stuk van het stadje leidt en naar ons weggetje.
Hier en daar zijn straatlantaarns te zien, en die werken! Zelfs op de onverharde wegen heb je meestal geen zaklantaarn nodig. Soms lichten de locals zich bij met hun telefoon.

Er is veel “blauw” op straat. Af en toe draagt er één een indrukwekkend geweer. Je moet de geasfalteerde wegen oversteken op de zebra’s, waar het weinige verkeer hier nog voor stopt. Iedereen leert dat in Sekota. Maar niet dat je in Addis dan juist wordt platgereden…
Voor de boeven is hier een gevangenis, waarvan ik boven op het College, de omroeper kan horen. En er is ook een soort juridisch loket, waar mensen rechtskundig advies kunnen ontvangen. Er is een rechtbank voor lichte zaken. De brandweer kazerne is aan de rand van het stadje, maar we hebben nog nooit een sirene gehoord, ook niet van een ambulance. Zowel het ziekenhuis als brandweerkazerne liggen gelukkig op een steenworp van ons huis.

Er bevinden zich hier kantoren van minstens twee hulporganisaties: “Save the Children” (UK) en een Franse organisatie, beide houden zich met noodhulp bezig. Daar werken geen “witte mensen”, althans, wij hebben ze niet gezien. We zijn echt de enigen hier. We zien op heel veel plaatsen stickers of andere aanduidingen met “US Aid”. Er is een commercial bank ( “Western Union”) en nog een andere.

Er zijn heel veel bars en café’s, maar daar is niet veel te krijgen naast koffie, thee, bier en fris, en je kunt hier biljarten en tafelvoetballen, wat we allebei (nog) niet gedaan hebben. Verder is er niets te doen hier.
De drie hotels die er zijn bevatten zeker geen toeristen. Die komen hier niet, want er is niet alleen niets te beleven, maar er zijn ook geen culturele of natuurlijke bijzonderheden. Het landschap is wondermooi, maar dat is het elders, waar meer te beleven valt, ook. Gevoegd bij de moeilijke bereikbaarheid zullen hier dus alleen maar overheidsmensen logeren, denken we. En wie weet een enkele lokale handelaar.

Vandaag, maandag 8 oktober, voor het eerst naar het CTE (College for Teacher Education, PABO) gelopen zonder enig oponthoud en zonder door ook maar één kind aangesproken of gevolgd (“monie, monie!”) te worden! In 31 straf gelopen minuten was ik (Rob) er. Ik begin de route aan zijn vaste punten te herkennen als ochtendloopje om er in te komen: langs het ziekenhuis, waar mensen rondhangen en vandaag een oude vrouw mij haar gekwetste voet liet zien in de hoop op geld, langs de café’s waar ’s morgens vooral mannen hun buna (koffie) drinken, langs de slagers die hun dooie geiten aanhaken, langs het sapcafe waar het fruit nog niet buiten hangt, langs ‘onze kruidenier’ die zijn winkeltje nog niet open heeft, langs de met 20.000 watt schallende prediker van de cd winkel, langs de stoffige maalderij waar het graan gemalen wordt (de enige in het stadje), waar nu nog geen rij in de wacht zit, langs de kledingwinkeltjes en de plastic spullen winkel, langs een soort kantoor waar altijd mensen bij wachten (waarop? waartoe?), door de steeg langs de schamele huizen waar heel kleine kinderen met snotneuzen en loopogen mij half gekleed aanstaren en waar vriendelijk terug knikkende vrouwen iets op een houtvuurtje zetten of uitspreiden op een groot op de grond liggend stuk plastic, of een groepje kletsende mannen “Haaiii werjoefrom” roept, langs de boom met de knalrode bloemen in top, langs de waterplaats waar de mensen hun grote gele jerrycans vullen, omhoog over het steile zand/ rotspad naar het college, waar alweer drommen jongeren wachten op hun beurt om toelatingsexamen te doen.
Zo twee keer per dag heen en weer, want tussen de middag gaat, op het heetst van de dag, iedereen naar huis. Ruim twee uur lopen per dag dus om op het werk te komen. Goed voor de conditie! Vergeet niet dat we hier op 2400 meter hoogte zitten.
 
Als ik door de stoffige ongeplaveide straatjes naar the College loop pak ik af en toe de camera als ik iets zie wat me interessant of fotogeniek lijkt. Op mijn min of meer vaste route weet men dat nu wel en ik word ook regelmatig gevraagd om een portret te maken. Als ik dat doe komen vervolgens meteen de geportretteerde en vele omstanders op het kleine display van de camera kijken. Meestal met veel genoegen en gebaren en gelach en omhooggestoken duimen.
Vandaag stopte ik om in de nog laaghangende zon een foto van het huis van de kleermaker te maken, waar de naaimachine buiten staat tegen een kleurige achtergrond en met heel wat vormen erom heen. Een mooi stilleven dacht ik, zonder herkenbare mensen en toch een beeld van het dagelijks leven hier.
Op een afstandje keken een paar jongens van een jaar of 17 wat ik deed. Na mijn actie kwamen ze naar me toe en vroeg er één: “Wat joe doeing?” “I make pictures of that house.” “Wat for?” “I like the forms and the colours in the sun.” De jongen keek op de display: “Boring!”

Lieve mensen,
De foto's waren bij het verkeerde verslag terecht gekomen. Je kunt ze nu bij dit verslag zien, 20 stuks!