Plaveien.

Er wordt altijd wel ergens in Sekota gewerkt aan het plaveien van een weg.
Dat gaat zo.
Het oneffen pad wordt geëffend met los gesteente, dat er al lang van tevoren in heuveltjes bij ligt.
Dat losse gesteente is aangevoerd in vrachtwagens.
Met de hand wordt het losse gesteente waar nodig verdeeld over het pad, waar het een tijd ligt in te klinken.

Steenhouwers in het rurale gebied rond Sekota hakken grote brokken uit een berg. Uit die grote brokken hakken ze kinderkopjes. Allemaal van vrijwel gelijk formaat. Als ze genoeg hebben vullen ze de metalen containers die aan weerszijden van een ezel hangen met een stuk of 40 kinderkopjes. Met twee of drie ezels brengen ze zo hun stenen naar Sekota. Daar worden ze op de bestemde plek verzameld. Elke steenhouwer heeft zijn eigen handeltje. Hij verkoopt de stenen aan de official die over het plaveien gaat. Daarvoor worden ze één voor één geteld. Per kinderkop betaalt de official 2,85 birr (plm. 13 cent). Zo ontvangt de steenhouwer voor pakweg een week werk 285 birr. Dat is ongeveer evenveel als een leraar lagere school ontvangt. Iedereen heeft dan ook meer dan één baan.

De stenen worden in golf patronen gelegd door mannen. Er worden evenwijdige draden gespannen voor elke golf. Het zijn vrouwen die de stenen en het zand aandragen.
Ik weet niet hoe zij betaald worden.

Als ik in de buurt van de markt stil sta om te kijken naar grond werkzaamheden, me afvragend waartoe ze dienen, staan binnen een minuut zeker 20 lieden achter en naast me te kijken hoe ik kijk.
We vragen ons regelmatig af wat er nu zo boeiend is aan ferenzji die ergens naar kijken, of ergens zitten, of gewoon stil staan om even na te denken waar ze ook alweer heen gingen. Welnu, stel je voor dat op het Damrak een Maori in traditionele kledij aandachtig de etalages van de Bijenkorf bestudeert. Daar zouden dan toch ook kortelings een man of honderd omheen staan?

Onze buurvrouw heeft ons iets nieuws laten proeven. Een delicatesse: gafu. De basis is gerst. Gekookt en gestampt wordt het verwerkt tot een substantie tussen gladde pap en kauwgom in, cremekleurig, reukloos, vrijwel smaakloos. In een kuiltje ligt een sausje van olie en burburre, daar moet je een toef gafu in dopen. Dat stop je in je mond. Niet te vreten.

Het regenseizoen is begonnen. Naar verluid zeker twee weken vroeger dan normaal. Niet best voor de boeren die misschien nog niet helemaal klaar waren met ploegen en zaaien. We weten nu waarom er hier van die belachelijk diepe en brede watergoten langs de geplaveide wegen worden gemaakt: de afgelopen twee dagen heeft het, vooral ’s avonds geregend als de moesson, een zondvloed die oorverdovend op de zinken daken klettert, uren lang.
In onze slaapkamer staan inmiddels twee emmers de druppels op te vangen. We hopen dat het dak het houdt…
Het is koud, vooral ’s ochtends. Misschien niet meer dan een graad of 16. Voor onze Hollandse vrienden misschien al heel wat, maar hier betekent dat sokken en een vest!
O nee, later lezen we dat er een hittegolf over ons kikkerland zal razen! Het is er vandaag al 10 graden warmer dan hier! Wonderlijk! En nog later lezen we dat het allemaal wel meevalt. Holland op z’n smalst; een storm in een glas water..


De evaluaties van het HDP door de candidates laten een lovend rapport zien; unaniem is volgens hen het programma op alle punten succesvol uitgevoerd en is de HDP Leader “outstanding”. De evaluatie van mijn line manager ten aanzien van de gestelde doelen – het waren er tien, verdeeld over diverse werkgebieden, HDP was er maar één van -is dat ze alle geheel of gedeeltelijk bereikt zijn en de werkzaamheden dus “fully succesful “ waren. Daar ben ik zelf echt wel wat kritischer over, maar de waardering streelt mijn ego.
Een opsteker voor het College en voor de uitgevoerde werkzaamheden door mijn voorgangster en mij is de uitslag van een uitgebreid onderzoek onder 2e en 3e jaars studenten die in grote meerderheid aangeven dat het laatste jaar het onderwijs beduidend meer “student centred” is geworden en dat ze meer betrokken zijn bij hun eigen onderwijsontwikkeling. Er is ook meer aandacht gekomen voor hun individuele onderwijsbehoeften. Daar is het toch allemaal om te doen!
Ook de onderwijspaden worden hier langzaamaan geplaveid.

Vandaag de certificate ceremony met de uitreiking van een voorlopig certificaat aan de HDP candidates totdat de Universiteit het officiële diploma verzorgt. Na een heel jaar wachten waren eindelijk ook de diploma’s verzorgd van diegenen die vorig jaar waren geslaagd, zodat ik die als verrassing kon uitdelen. Tevens een soort afscheid van het College als geheel. Zo’n 1,5 uur na de aangekondigde start van het festijn begon het om half vier in aanwezigheid van zo’n 35 man en één vrouw: José. De verse geurige takken waren gelegd, waterflesjes werden uitgedeeld, net als op een meeting, de coffeeceremony nam zijn weg met een rookgordijn, de muziekinstallatie gaf na een hoop gepruts eindelijk muziek en toen nam Getahun, mijn line manager en vice dean het inleidende woord. De muziek mocht meteen weer uit. Ik had een speech voorbereid. Ik werd uitgenodigd het afscheid daarmee te markeren en de uitreiking van de certificaten op te luisteren. Een gewillig en aandachtig gehoor hoorde mijn woorden aan en lachte af en toe op de verwachte momenten. Na de uitreiking van de certificaten vroeg Getahun om commentaar, bijdragen van de aanwezigen te mijner afscheid. Aarzeling en enige verlegenheid openbaarden zich. Wie begon daar met veren in mijn kont te steken? Juist ja, iemand die ik behoorlijk bekritiseerd had en die mij als persoon niet heel erg aanstond. Veel te veel op zichzelf gericht. Enfin, er volgden nog wat aardigheden tot “mijn” tutors zich op Getahuns uitnodiging uitlieten. Zij kwamen met concrete pluspunten en andere (eigen)aardigheden en ook Getahun zelf volgde met een paar duidelijke winstpunten van mijn aanwezigheid. Toen was het de beurt aan Debashu, de dean. Hij had een aantal heel inhoudelijke dingen over het werk dat ik geleverd heb te zeggen én een aantal heel persoonlijke, waaronder zijn waardering voor de manier waarop wij (José en Rob) met zijn eigen kinderen zijn omgegaan. Hij was daar zelfs ietwat emotioneel over. En toen kwam de koffie en weer een beetje muziek. Maar er kwam meer. De HDPgroep van dit jaar had een traditioneel wit pak mét de stok van Mozes voor me gekocht en dat moest ik natuurlijk ter plekke aantrekken! En toen had ik nog meer. Om er altijd aan te blijven denken dat je een beetje kind moet blijven om een goede leraar te zijn had ik voor alle candidates en de tutors een autootje meegebracht om even mee te spelen, wat ze deden. En de laatste verrassing was het uitdelen van de diploma’s aan de HDP’rs van vorig jaar, toch een klusje voor de dean natuurlijk. Inmiddels hadden een aantal gasten de vloer al moeten verlaten, want ja er waren nog examens te verzorgen om 5 uur. Nog een koppie koffie en een kort muziekje en hup dat was het dan! Het was een fijn afscheid. Geen grote emoties, wel ontroerend voor ons. Gewoon na een jaartje en goed werk doe je dat zo. Je zet een punt. De volgende zin komt er alweer aan. En morgen wordt ons nog een lunch aangeboden. Ik voelde me zeer gewaardeerd en José deelde erin mee.

De lunch was met alle HDP deelnemers en tutors en alle deans! We waren met z’n tienen. Geweldig gezellig en een mooie traditionele afsluiting van de festiviteiten rond ons vertrek: vlees, vlees en nog ’s vlees nu het nog kan; vanaf maandag is het weer 28 dagen vasten geblazen.

Tenslotte de Annual Partnership Review. Dit is de manier waarop VSO in een bijeenkomst van een dag gegevens verzamelt van effecten van het werk van VSO/de volunteer in/en de relatie met de partner (SEKOTA CTE) en met scholen waar tenslotte de afgestudeerde nieuwe leerkrachten heen zullen gaan. VSO stelt zich hiermee open en kwetsbaar op want zowel kritiek als successen worden expliciet opgevraagd. Zowel kwantitatief als kwalitatief en met vermelding van evidences, voor iedereen zichtbare veranderingen. Hoewel niet alle veranderingen zomaar op het conto van VSO/de volunteers kunnen worden geschreven, geeft het wel een indicatie van de bijdrage die het volunteerschap heeft geleverd. Een veelheid van doelen, onderwerpen, sterktes en zwaktes passeerde de revue alsmede een blik op de toekomst: wat heeft het teachers college nu verder nodig (van volunteers) om de doelen te bereiken?
Aanwezig was een gezelschap van derde jaars studenten die komend jaar op scholen in de omgeving zullen werken, docenten van het college, principals van “linked schools”, iemand van het subregionaal onderwijsbureau, een “supervisor” van een scholencluster en één van de vice deans. Helaas konden wegens dringende aanwezigheid elders niet aanwezig zijn mijn line manager en degeen met wie ik de Engelse club(s) heb opgezet en geleid. Jammer vooral omdat nu de helft van de 16 deelnemers geen of nauwelijks contact met mij hebben gehad.
Er bleek vertrouwen in de eigen kracht ten aanzien van de continuïteit van het HDP en CPD (continue nascholing) , en van de inzet waarmee de meiden worden gestimuleerd zich te ontplooien (de zgn. “gender equality”), waarmee impliciet de duurzaamheid van de ingezette ontwikkeling richting student centred approach werd bevestigd. Dat is een positieve ontwikkeling, waar ik natuurlijk maar een onderdeel van heb uitgemaakt.
In de nabespreking met onze office manager van VSO werd duidelijk dat ons placement geleid heeft tot gewenste resultaten en dat men ons graag terugziet als volunteers. Dus ja, wie weet?

Maandag de 24e vertrekken we uit Sekota om nog een week in Addis Abeba te verblijven om allerlei zaken te regelen die nog moeten worden geregeld voor we het land uit kunnen. Dan gaan we op vakantie naar Ghana en ook een beetje werken voor een project aldaar.
In Ghana zijn we te gast bij One Love Foundation (www.one-love-foundation.com) . We hebben daar waarschijnlijk geen internet access en onze dongel was alleen bruikbaar in Ethiopië, dus die hebben we weg gegeven. Voor internet moeten we speciaal ergens heen en we weten nog niet hoe makkelijk dat zal zijn en hoe vaak dat gaat gebeuren. We zullen proberen te blijven bloggen.
Eén augustus hopen we weer in NL aan te komen.

We nemen heel erg afscheid. Een lach en een traan. Tadju kan ons moeilijk loslaten. De tien maanden hier staan voor minstens drie jaar. Zo veel nieuwe ervaringen. Zo veel nieuwe mensen. Zo veel meer te verwerken. Zo’n intens beleefde periode. Het is niet gewoon een klus geweest. Al die vrijwilligers die na een jaar of langer schrijven dat het zo’n bijzondere ervaring is. Ja, dat is zo. Geen reis kan daar tegenop.


The views expressed in this blog are the authors’ own and do not necessarily reflect those of VSO.