Een blog voor onderwijsmensen en ander geïnteresse
Door: Rob
Blijf op de hoogte en volg Rob en José
04 Oktober 2012 | Ethiopië, Addis Abeba
Schoolbezoeken.
Twee medewerkers van het CTE (College of Teacher Education - PABO bij ons) begeleiden me naar een openbare school waar één van hen als leerkracht heeft gewerkt. Voorbij de entree drommen de kinderen reeds om me heen. Vooral jongens voorop, maar ook de meiden laten zich zien, vooral als ik ook foto’s ga maken en handjes ga geven. Mijn begeleiders zoeken de principal, maar die is niet te vinden. De vice principal misschien. Ook niet. Later op de dag dan maar. Middels rechtstreeks vragen aan leerkrachten komen we ook de klassen wel in. Eerst word ik naar de bibliotheek geleid. Een op dat moment verlaten ruimte die keurig opgeruimd is. De boeken in drie kasten waar de verschillende vakken op zijn aangegeven. Het valt me op dat er geen enkel leesboek voor jonge kinderen in het Amhaars, of in het Engels beschikbaar is. Alleen leerboeken. Niet zo heel veel, de rest is waarschijnlijk in gebruik in de groepen. Hoeveel kinderen de school bezoeken weet ik niet, véél. Binnen staat een rolstoel. Die blijkt van de bibliothecaris te zijn. Hij zit buiten naast zijn buitenmobiel tegen de muur. De toegang tot de bieb bestaat uit vier hoge treden. Ik vraag hem hoe hij die opkomt. Kruipend op zijn armen dus. Hij mimet het voor.
We gaan naar grade 2. Juf staat voor de klas naast een kind dat hardop voorleest uit een Amhaars leer/leesboek. Ze is gekleed in een witte jas, zoals de meeste leerkrachten en heeft een rieten stok in de hand. De kinderen staan op van banken en van een kleed op de grond als ik binnenkom. Ik tel er gauw een stuk of 40. Ze zijn naar schatting 6 tot 9 jaar oud. Het voorleeskind doet een “assessment”. Oftewel, ze laat horen hoe goed ze kan lezen, hardop. Ze houdt het boek vlak voor haar gezicht. Alle kinderen moeten luisteren. Sommigen kunnen meelezen omdat ze hetzelfde boek hebben. De kinderen op het kleed hebben (nog) helemaal niets. Ze lijken pas erbij gekomen te zijn en er komen er nog een stuk 10 bij vertelt juf mijn begeleiders (ze spreekt nauwelijks Engels). De norm is 50 op deze school. Er zijn drie niveaus in de groep, maar allen luisteren naar het voorlezen door een paar kinderen voor de klas. Af en toe loopt juf naar een kind of een groepje om van hen met de stok de aandacht bij de “les” te krijgen. Zachte tikjes hoor. Kinderen slaan is verboden in E. (Op het schoolplein loopt een guard met een zweep rond. Die gebruikt hij wel hoor.) Ergens achterin de klas zie ik een jongen in een schrift schrijven. Hij heeft een eigen initiatief genomen en schrijft zinnetjes uit een boek over. Hij kan ze lezen en begrijpt ook wat er staat. Ik vind hem erg knap. Hij straalt. Rondom zijn er in de klas heel veel materialen te zien. Zozeer onder het stof dat ze lang geleden eens gebruikt moeten zijn. De foto's geven een indruk. Eenmaal gemaakt en gebruikt door studenten / leerkrachten in opleiding wachten ze in een rommelhoek. Er zijn ook knutselwerken en muziekinstrumenten in wording te zien waarvan waarschijnlijk hetzelfde gezegd kan worden. De twee aanwezige abacussen zijn een zielige versiering en de verfpotten zijn ooit gebruikt. Droog en stoffig nu. Maar de kinderen zijn attent en willen ontzettend graag een beurt op elke gesloten vraag.
Dit lokaal bevatte nog een hoop materialen, al werden ze, tenminste in mijn aanwezigheid, niet gebruikt. In de andere lokalen waar ik kwam was helemaal geen materiaal te vinden, op schriften van de kinderen en methodeboeken (ongeveer één op drie kinderen) na. Overal stond de leerkracht centraal voor het bord te oreren (lecturing noemen ze dat hier), vaak na in zijn/haar boek gekeken te hebben om te weten wat er gezegd moest worden. De enige activiteit, anders dan luisteren, waar de kinderen in werden betrokken was de gesloten vraag waarop bijna iedereen dan reikhalzend de hand op stak en naar de leerkracht zwabberde om een beurt te krijgen. Het moet de leerkrachten worden nagegeven dat ze altijd feilloos de kinderen aanwezen die het juiste antwoord gaven, waarop de hele klas dan applaudisseerde en dat de j/m beurtverdeling zeer evenwichtig was. Er waren ook leerkrachten die grapjes maakten en over het algemeen was er een respectvolle houding jegens de kinderen. Maar ja, “active learning” was ver te zoeken. En laat dat nu één van de belangrijkste onderdelen van het “Hogere Diploma Programma” zijn, waar ik de docenten op de PABO in mag opleiden! In de hoop dat dit dan zoetjesaan op de werkvloer in de scholen mag doorsijpelen. Ik denk dat er nog heel water door de Nijl moet stromen om dit voor elkaar te krijgen. De leerkrachten verdienen ook naar Ethiopische maatstaven weinig, hebben lang niet allemaal vrijwillig gekozen voor dit beroep en zijn ook niet vrijwillig op een school geplaatst. Voor velen is het een baantje dat zó wordt ingeruild voor iets anders en/of beters.
Maar niet voor iedereen. De special needs teacher van de school volgde me van het begin af aan en koos zijn momenten om mij “over te nemen “ van mijn beide begeleiders en daar te brengen waar hij mij hebben wilde: in de klassen met blinde, dove en geretardeerde kinderen van zeer verschillende leeftijd. Hij gíng voor deze jongeren en liet niet af mij het belang van opkomen voor de “disabled” te doen voelen. Hij had ook alle buitenmuurschilderingen van alle gebouwen gemaakt (zie vooral de foto’s) en gaf me overal de (vaak geheel onnodige) uitleg bij. Aan het eind van de ochtend vroeg hij of hij me een “project proposal” mocht laten zien, wat ik natuurlijk niet weigerde, hem duidelijk makend dat ik geen enkele formele positie inneem. Hij kwam met een drietal A4tjes waarin vooral de begroting prominent was: allemaal spullen die nodig waren voor de disabled. Bijna een half miljoen birr, 25.000 dollar. Ik was erg onder de indruk van de drive en het hart van deze man en beloofde hem er met de dean van de school, die mijn baas is, over zou praten, hem hopelijk geen valse verwachtingen gevend.
De tweede school is een private en de verschillen zijn groot, maar NIET in de gehanteerde didactiek en methodiek. Ook hier geen “active learning”, wel leerkrachten dicht bij het bord en kinderen die graag op gesloten vragen hun kennis willen roepen. Het verschil zit ‘m vooral in de inrichting van het schoolplein, de verzorging van de hele leeromgeving, inclusief schoonmaak, de iets kleinere groepen, de aandacht voor omgangsregels ook buiten de klas en de meer gemotiveerde leerkrachten. Op deze school bleef de headmaster (van 21 jaar!) steeds bij me, gaf zelf ook les en vroeg me om suggesties die hij in zijn eigen les onmiddellijk praktiseerde. Een beetje modellen in een andere klas leidde tot een aha bij die leerkracht. De headmaster vroeg me maar meteen om workshops op de school te komen geven. (Kon ik niet zomaar toezeggen en wil ik dan in ieder geval voor alle scholen doen.)
En…hier is geen disabled child te vinden….
Overal ter wereld is er dit verschil tussen publiek en privaat onderwijs, maar in een arm land is dat verschil zoveel significanter.
PS. We zijn echt in Sekota hoor, maar dat kan dit programma niet vinden...kan je nagaan!
-
04 Oktober 2012 - 19:54
Trees ( Uganda) :
Ha Rob,
Doet me goed om je verslag te lezen. Zeer veel herkenbaar hier in Uganda. Ben hier 8 maanden en ben elke keer weer verbaasd over vooral het gemak waarmee teachers denken dat kinderen leren door ze gewoon te laten nadreunen wat zij eerst overschrijven uit een leerlingboek op het bord. Lessen voorbereiden doen de teachers hier nauwelijks en zich verdiepen in leermaterialen en hoe die in te zetten of hoe je kinderen actief erbij kan betrekken, nee dus. Er wordt so wie so weinig les gegeven. Vaak zijn teachers buiten de klas, buiten de school, zoals we vandaag weer merkten toen een CCTer en ik onverwachts een school bezochten.
Maar helaas ook op de PTC ( Pabo dus) waar ik aan verbonden ben, wordt zeer veel alleen maar chalk and talk toegepast.
Hier ook private schools: ik ben er nog helemaal niet over uit wat ik daarvan vind. Het is en blijft business. Ouders worden naar deze scholen gelokt met gratis porridge voor hun kinderen. Goede leerlingen van gouvernementschools worden geronseld en hoeven geen schoolfee te betalen. De meeste private schools houden zich niet aan het curriculum en geven ook in de laagste klassen les in het engels, in plaats van thematisch onderwijs in local langaguage.( Ouders denken dat dat veel beter is) Voordeel is weer wel, dat de teachers meer hun best doen. geen resultaten ( de kinderen van alle klassen doen hier eindeloos veel exams) is ontslag. Er is grote werkeloosheid onder teachers. Hier ook zeer jonge headteachers op private school. En deze private scholen zijn zeker op het platte land vaak even arm als de governement scholen. Mijn Unicefprogramma werkt in principe alleen met governementschools, maar de CCTs begeleiden ook de private schools en ze zijn ook welkom op de workshops.
Kortom, nog zeer veel werk te verrichten, waarbij ik me vaak afvraa -
04 Oktober 2012 - 21:49
Meta En Boudewijn:
Hey Rob en Jose,
Om half 10 's avonds zitten we samen in bed en lezen we met veel plezier jullie blog! De foto's zijn mooi en sprekend. Het aapje ziet eruit om te zoenen! Boudewijn vraagt zich hoe het gaat als je dyslectisch bent en op school zit. Ik ben geraakt door het verhaal van de meester die met hart en ziel gaat voor de kinderen met special needs. Morgen heb ik overleg met een aantal collega's van ons samenwerkingsverband over de expertise die straks nodig is bij " passend onderwijs". Een ding weet ik zeker, voor goed onderwijs heb je mensen nodig die met hart en ziel met kinderen werken. Het is een universele waarde. Ik realiseer me dat we hier een ongekende luxe hebben, als ik lees over een klas van 40 kinderen!
De beschrijving van de reis met de pick-up doet ons vermoeden dat 't landschap mooi is.
Groetjes Boudewijn en Meta -
05 Oktober 2012 - 13:44
Lilian:
Mooi verhaal Rob! doet me erg denken aan de binnenlanden van Suriname waar ik scholen heb bezocht. In ieder geval genoeg werk aan de winkel voor jou. -
07 Oktober 2012 - 05:09
Ruud :
Mooie beelden en herkenbare situaties, zeker nu ik er in Kenia weer met mijn neus bovenop zit, al is het dan nu 6 uur op het vliegveld van Mombassa omdat de vlucht gecancelled is.Dat betekent aansluiting missen. This is Africa. Zo te zien zijn ze daar al aardig op streek met de talking walls. Aan de bibliotheek te zien regent het daar helemaal nooit. De boeken zien er trouwens nog gelikt uit. Dat krijgen ze hier in al dat stof niet voor elkaar. Wat een uitdaging om active learning op de kaart te zetten. The pyramid of learning heeft in Kenya wonderen gedaan om group discussions op gang te brengen. De volgorde is soms een beetje onlogisch. Eerst de banken in groepen organiseren, maar verder gewoon verder gaan met chorus learning. En als het moet zonder dat je de noodzaak te ziet, moet je als directeur dus controleren. Het directe instructiemodel lijkt er van boven af in gepompt te worden. In het lesplan moeten doelen terugblik, instructie, lesmaterialen en groepswerk sinds kort worden opgenomen. Voor elke les dus ook hier een bak administratie. De werkwijze van Teachers4Teachers loopt via enthousiasmeren en motiveren en in mijn geval via het coachen van directeuren en we sluiten uiteraard aan bij e werkelijkheid. Vooral de klassenbezoeken met feedback volgens de stool of confidence levert verbazende effecten op. Leraren gaan zelf nadenken en noemen hun sterke en verbeterpunten. Succes met het verbreden van de chalk and talk. Ik ben benieuwd. -
08 Oktober 2012 - 12:56
Johan En Cisca Heijboer:
Hoi Rob en Jose,
Wat een herkenbaar beeld van het onderwijs. Mij vertelde ooit een Ghanese moeder dat er "geen gehandicapte"kinderen bestaan in Ghana. Dat worden de "waterkinderen"genoemd. Als een dergelijk kind geboren wordt, wordt het in de rivier terug gedaan. Vandaar de naam waterkinderen. Tegenwoordig wordt dat uiteraard minder gedaan, maar ik merk wel dat sommige kinderen verstopt worden. Dus heel mooi dat op de openbare school deze kinderen mogen komen. In een samenwerking met Bonaire zijn wij ook op een school geweest waar alle kinderen door elkaar en bij elkaar zaten. (de Watapanna school). Van leren kwam niet veel terecht. Er was wel een hele goede sfeer en aandacht voor sociale vorming. Het is nog een lange weg te gaan. kennis van de handicaps is nodig om ook een goede verbinding te kunnen gaan maken naar de praktijk. Materialen zijn prettig, maar met creativiteit kom je ook een eind. de natuurlijke omgeving biedt concreet materiaal genoeg. Het actief leren..... tja. Misschien toch beginnen met welke onderwijsbehoefte de kinderen hebben i.p.v. al een stap verder te gaan? Zelfs het in kaart brengen van de onderwijsbehoefte is al een hele klus. In Amsterdam lukt dat op vele scholen nog maar matig. Dus waar hebben we het over. Misschien leuk om filmpjes te kunnen laten zien van hoe het bijv. in Amsterdam gaat op een basisschool? Misschien kan ik iets doormailen als je dat nodig hebt?
Maar..... het lijkt me een enorme leuke uitdaging om ermee aan de slag te gaan. Maar het moet iets gezamenlijks worden ( Fullan!) en dat kost veel tijd en "aha-erlebnissen". Inzicht hoe het anders kan en wat er nu anders is. Heeeeeeeel veeeel succes en als je wat nodig hebt, hoor ik het wel.
Groetjes
Cisca -
14 Oktober 2012 - 10:34
Nanette:
Hai Rob,
Mooie beschrijving. Goed om te lezen hoe je op zoek bent naar hun ZNO. Lijkt me soms best lastig om te inventariseren en waarderen naar maatstaven en normen die (nog) ver bij die van jou of hier geldende normen af staan.
die PABO studenten daar zullen blij zijn met je!
Qua leerlingaantallen komen Nederland en Ethiopië dichter bij elkaar te ligggen. Ook hier komen steeds vaker weer groepen voor van 30+. Rugzakjes gaan eruit, passend onderwijs is op papier een feit. Opbrengst gericht werken een hype en leerkrachten als circusartiesten die steeds nieuwe kunstjes moeten leren. Veel ballen in de lucht moeten houden. Opgaan in hun administratie zonder echt te weten wie hun publiek is. En wij maar inspireren. Hoe veel groter kan in sommige gevallen de kloof tussen willen en kunnen worden?
Laten we bruggen blijven bouwen! -
14 Oktober 2012 - 10:34
Nanette:
Hai Rob,
Mooie beschrijving. Goed om te lezen hoe je op zoek bent naar hun ZNO. Lijkt me soms best lastig om te inventariseren en waarderen naar maatstaven en normen die (nog) ver bij die van jou of hier geldende normen af staan.
die PABO studenten daar zullen blij zijn met je!
Qua leerlingaantallen komen Nederland en Ethiopië dichter bij elkaar te ligggen. Ook hier komen steeds vaker weer groepen voor van 30+. Rugzakjes gaan eruit, passend onderwijs is op papier een feit. Opbrengst gericht werken een hype en leerkrachten als circusartiesten die steeds nieuwe kunstjes moeten leren. Veel ballen in de lucht moeten houden. Opgaan in hun administratie zonder echt te weten wie hun publiek is. En wij maar inspireren. Hoe veel groter kan in sommige gevallen de kloof tussen willen en kunnen worden?
Laten we bruggen blijven bouwen!
Reageer op dit reisverslag
Je kunt nu ook Smileys gebruiken. Via de toolbar, toetsenbord of door eerst : te typen en dan een woord bijvoorbeeld :smiley
