Wat gaan we doen en SKWID??

Het is zover, we gaan in ontwikkelingshulp.
Nou ja, zo heette dat, vroeger.
Wij gaan naar Ethiopië omdat er een behoefte is aan onze expertise is uitgesproken. Voor de baan van Rob is vanuit het land zelf een buitenlandse vakkracht gevraagd met de nodige ervaring.
Rob gaat werken aan nascholing van opleiders van leerkrachten omdat de toegankelijkheid van het onderwijs in Ethiopië nu wel goed gegroeid is, maar dat de kwaliteit weer geen goed gedaan heeft. Wat wil je ook, met nauwelijks opgeleide leerkrachten, vaak gewoon ergens geplaatst omdat het moest, en groepen van 60 leerlingen. Alsof ik dat ooit gedaan heb….Maar er zijn ook veel gemotiveerde opleiders die graag samen met een vakdeskundige willen werken aan kwaliteitsverbetering; “active learning” in plaats van drill, talk, chalk, note, memorise. Een hele uitdaging. Zeker ook voor mij in een cultuur die ik nog helemaal niet ken. Eerst zelf maar een hoop leren, denk ik.
Het is dan ook goed dat het salaris hetzelfde is als dat van een lokale docent. Geen poeha.

José gaat mee, want anders wilde Rob niet. Zij wil voorlopig “een huis maken”, met een moestuintje als dat kan en dan verder maar zien wat er op haar pad komt. Als het maar geen beleidsnota’s en vergaderingen zijn…voedsel zoeken, water halen, Amhaars oefenen, kippen slachten, van die dingen. En dan later misschien snotneuzen afvegen of desgevraagd de organisatie van een weeshuis aanpakken.

We zijn al sinds februari in voorbereiding op een uitzending. Eerst het assessment (zijn wij wel geschikt??), dan wachten op aanbiedingen die in april en mei tot ons komen. Het eerste aanbod komt uit Zuid Sudan. Inhoudelijk aantrekkelijk, maar omgeven door te veel uitdagingen en gevaren die wel eens wat te veel van het spannende voor ons konden zijn.
En dan komt in mei de vraag uit Ethiopië die geschikt lijkt. Een match!
Wat gebeurt er dan een hoop. Vooral met onszelf. Oei het gaat echt door. Kan ik het eigenlijk wel? (Rob) Wat doe ik als Rob de hele dag werkt? (José) Wat gaan we missen van ons leven en alle dierbare mensen hier? Kunnen we het samen wel aan?
Dat zijn kwesties waarover we veel met elkaar en met anderen praten. Niet in de laatste plaats op het trainingsweekend met mensen die ook worden uitgezonden, georganiseerd door VSO, “onze organisatie”. We gaan er samen heen. Na dat weekend (P2V geheten, prepare to volunteer) hebben we vertrouwen: samen gaan we het wel redden!
Dan komen de praktische kwesties. Wat doen we met ons huis en met de auto? Wat nemen we mee? Wat moeten we officieel regelen bij vertrek naar het buitenland? Hoe zit het met de verschillende verzekeringen? En dan blijkt na een gesprek op het VSO kantoor dat we nog moeten trouwen ook!! Dit zijn maar een paar voorbeelden.
Enfin, er valt een hoop te regelen. Gelukkig hebben wij de tijd, “pensionados” die we zijn… Blogs lezen van collega’s die er al zijn geweest of nu ergens “in het veld” werken, boeken en sites over Ethiopië lezen, verder gaan met de opdrachten die aan de P2V vastzitten, verder verdiepen in de inhoud en achtergrond van het waarvoor ik gevraagd ben, contacten leggen met teruggekeerde volunteers, materiaal verzamelen dat maar bij de hand kan zijn, brieven en emails posten om onze vrienden, kennissen, oud collega’s en andere bekenden op de hoogte te brengen van onze plannen en meteen om een bijdrage voor VSO te vragen, een uitzwaaifeest organiseren, afspraken met mensen die in onze woningen gaan wonen, rommel opruimen en/of op Marktplaats zetten, beginnen met de cursus Amhaars. Behalve het laatste gaat het allemaal prima.
En dan is er voor Rob het weekend SKWID. Skills to work in development. Drie dagen leren en oefenen met een fijne groep mensen. Allemaal idealistische realisten, realistische idealisten, of gewoon nieuwsgierige mensen die wel eens wat anders willen en een hoop te bieden hebben. Vakmensen op velerlei gebied: financieel beheer, ICT, organistatie en management, onderwijs, HRM, marketing en communicatie, een cultureel antropoloog, een ecoloog. Geen gezondheidszorg dit keer toevallig. Twee trainers die zelf ervaring in ontwikkeling en faciliteren hebben, leiden ons prettig door het overvolle programma waarin we natuurlijk vooral zelf actief zijn. Wat een rijkdom, wat een capaciteit. Leren van en met elkaar gaat hier bijna vanzelfsprekend. Faciliteren? Wat dat is? In mijn woorden: gewoon ervoor zorgen dat mensen (zich) actief kunnen ontwikkelen door wat jij doet. Gelegenheid scheppen waarin mensen doelgericht kunnen werken aan hun eigen ontwikkeling en die van de samenleving als geheel, klein en groot, het gezin, het dorp, het land. Wie echt participeert, neemt zijn verantwoordelijkheid voor ontwikkeling. Dat vraagt van ons als ontwikkelingswerkers dat wij situaties scheppen waarin dat gebeuren kan. We zijn gelukkig de fase voorbij dat “wij” vertellen hoe het moet, omdat “wij” de wijsheid in pacht hebben.
We houden ons bezig met de vraag wat er gebeurt met onze normen en waarden in een situatie die wezenlijk afwijkt van wat we gewend zijn. En dat is soms nog maar de vraag. Verschijningsvormen kunnen anders, of heftiger zijn, maar corruptie bestaat ook bij ons, ja zelfs in ons.
We beseffen steeds beter hoeveel (meer) tijd het opbouwen van relaties neemt en hoe belangrijk het reframen van frustraties kan zijn. “We”, dat ben ik natuurlijk zelf. Maar ik denk dat velen die ervaring met mij delen.
We nemen afscheid van elkaar en wensen elkaar succes en mooie ervaringen in de toekomst. We hebben er allemaal vertrouwen in.