School.

De Methodist Church School of Asaafa. Rond 700 leerlingen van plm. 4 tot 15 jaar op een populatie van 2000. Bijna alle kinderen gaan naar deze ene school. Reken het percentage onder 15 in het dorp maar eens uit en vergeet de 0 – 4 jarigen niet! Woensdagochtend is het worshipping geblazen. De eerste anderhalf uur wordt er gebeden, gezongen, gedanst. Op de secundary school is het een vrolijke boel. De studenten leiden de bijeenkomst zelf en het is een gezellige herrie. Alle studenten zijn in en om één lokaal verzameld. Zo ook in de primary school en de nursery/KG (kleuterafdeling), maar daar lijkt het allemaal wat serieuzer. Ieder kind zit op een eigen stoeltje buiten. De ceremony wordt door teachers geleid. Dan is het pauze en daarna is er helemaal geen les meer. De kinderen zitten (of staan of lopen of huppelen of springen) wel in hun eigen lokaal, maar een leerkracht is nergens te bekennen. Geen ongebruikelijk beeld. Ook op andere dagen zijn sommige klassen onbezet, wegens ziekte, training van de leerkracht of andere omstandigheden. Vervanging is er niet. Het is een wonder dat de kinderen elkaar van verveling de hersens niet inslaan, want ze moeten wel in het lokaal blijven. Ook als er wel les is, maar dan wordt er geregeld in- en uitgelopen door deze of gene. Op andere dagen maakt de praktijk van de urentabel die in elke klas hangt op mij de indruk omgekeerd te zijn: waar “pauze” staat bedoelen ze “les” en andersom. Elke les wordt afgesloten met één of twee opdrachten op het bord. Die moeten de kinderen dan in hun schriftje precies overnemen en oplossen. Dat deel van de les is de leerkracht natuurlijk al verdwenen. Je zou het “zelfstandig werken” kunnen noemen. Aangezien de discipline in de klas geheel van de aanwezigheid van de leerkracht, die met een tak de kinderen tot de orde zwiept, afhankelijk is, is goed voorstelbaar hoe zo’n periode van “zelfstandig werk” er uitziet. De kinderen maken tenslotte allemaal de oefeningen wel, want anders krijgen ze geen “mark”. Wie klaar is legt het schrift op de tafel van de leerkracht, meestal met een steen erop om de wind geen kans te geven. Dat kan na 10 minuten of een half uur zijn, of langer. Alle schriftjes worden later stuk voor stuk nagekeken en becijferd. Andere feed back is er niet. Het uitdelen van de schriftjes, als die ergens in een hoek, kast of op een tafel, meestal op alle drie de plekken verspreid, zijn gevonden, gaat zo: De leerkracht of een leerling noemt de naam en smijt het schrift dan op de grond. Daar wordt het opgeraapt. Dan is er altijd nog wel een leerling zonder schrift. Tja, zoeken maar. Wonderlijk genoeg komt het altijd wel terecht. Ik zag een keer dat alle kinderen hetzelfde foute antwoord met de dezelfde foute bewerking in hun schrift hadden gezet. 50% Van 400 kreeg via identieke bewerking in elk schrift uitkomst 10. Je kunt dan niet alleen twijfels hebben over de “zelfstandigheid” waarmee is gewerkt, maar zeker ook over gehanteerde didactiek. Toen ik één van de kinderen vroeg of ze wist dat 50% “de helft” is, antwoordde ze bevestigend. En is 10 dan de helft van 400, vroeg ik. Ze haalde haar schouders op en keek me vriendelijk aan. Tsja.
Om hier toch nog een beetje te profiteren van wat ik een school te bieden kan hebben spraken we met de headmasteraf dat ik een training zou geven in methodieken en technieken die de leerkrachten in hun lessen zouden kunnen toepassen om leerlingen actiever te betrekken. De standaardsituatieis immers een uitleggende, vertellende en/of demonstrerende leerkracht en dan een paar oefeningen. De actieve bijdrage van de leerlingen overstijgt het vinger opsteken om een antwoord op een vraag te geven meestal niet. Zo’n vraag als: “Hoe heet de moeder van John the Baptist?”. Voor alle zekerheid ook maar even voor de lezers: Elisabeth.
Intussen had ik in sommige groepen ook al wat uitgeprobeerd. Het werkte prima, de kinderen hadden plezier in de spelvormen die ze in tweetallen en groepjes deden. Simpel, met steentjes waarmee ze in de pauze ook knobbelen.
De trainingsdag was al eerder vastgesteld, want één van de leerkrachten had zelf een training van een dag gevolgd en die moest nog aan de anderen worden doorgegeven. Wanneer gebeurt dat bij ons consequent?, dacht ik nog. Afspraak met die leerkracht gemaakt over hoe we het zouden aanpakken. Hij het eerste deel over de stadia van het Engels aanleren en ik het tweede deel over methoden om de leerlingen actief te betrekken. En we mochten elkaar aanvullen. De ochtend zou van 9:30 – 12:30 uur worden gevuld. En we zorgden voor een lunch om te bevorderen dat iedereen aanwezig zou zijn.
Op de bewuste dag waren alle kinderen gewoon op school. Hoewel er geen les zou worden gegeven is dat normaal: de school is namelijk vooral ook een handige bewaarplaats voor de ouders. Daar hoeven ze niet op hun kinderen te letten. Die mogen dan ook niet weg. De meesten spelen en sporten de hele dag buiten op het schoolterrein. De leerkracht die het eerste deel zou vullen was niet aanwezig, maar “zat in de auto op weg naar school”. Hele dag niet gezien. Maar tot mijn genoegen nam een andere leerkracht, die dezelfde training had gedaan, om 10 uur spontaan de leiding over de groep aanwezigen en 5 minuten later alle waren alle leerkrachten in het lokaal verzameld. 14 van de 17! Het eerste deel duurde inclusief mijn praktische interventies (spelletjes, liedjes en rijmpjes) en didactische aanvulling tot 12 uur en de lunch smaakte prima. Van 13 tot 15 deel twee en die eindigde in een hoop lol met een spel tot ieders vreugd. Een dankwoord van de headmaster en toen de vraag of er nog meer met mijn aanwezigheid zou kunnen worden gedaan. Omdat er verder geen lessen meer zijn (examentijd voor alle groepen) is besloten dat ik volgende week elke dag na de examens die alleen in de ochtend zijn, van 2 tot 3 allerlei activerende werkvormen met de aanwezigen zal praktiseren. Dat vond iedereen een goed idee. Nu nog kijken wie er komen. Ik verwacht er niet veel, want ja, die examens moeten natuurlijk ook nog allemaal worden nagekeken.

Fort Amsterdam
Is één van de meer dan 60 forten die in de koloniale tijd langs de Ghanese kust (“Goudkust”) gebouwd zijn. We zijn erheen gegaan met gedeelde taxi en trotro, de naam voor het busje waarmee iedereen hier reist. Taxi’s verbinden alle incourante plekken, trotro’s de hoofdwegen. Dit keer zaten er in onze taxi van Asaafa naar Mankessim 8 mensen: vier achter en vier voor. De dunne chauffeur deelde zijn stoel met een dunne dame. De achterbak was nog vrij voor een achtste passagier!
We konden het fort niet in. De deuren waren van hangsloten voorzien en we zagen zo gauw niemand die ze openen kon. Verontwaardiging toen we dit later aan Stefny meldden, maar de binnenplaats leek ons eigenlijk niet zo bijster interessant. Het ging ons meer om de strandwandeling terug naar OLF, zo’n drie uur. Ongeveer op elke kilometer is er een dorp en zijn er boten en vissers die netten uitzetten dan wel binnenhalen, dan wel werken aan nieuwe boten of het repareren van de netten. Aan het strand is het dan een drukte van belang. Er wordt gegeten en gevoetbald en alle kinderen vermaken of vervelen zich rond de activiteiten van de volwassenen. De boten hebben meestal religieuze namen en beschildering en ook (Europese) voetbalclubs hebben hier een bijkans heilige status. Er liggen hier en daar resorts aan het strand tussen de dorpen, geïsoleerd van het dagelijks leven van de locals. We zagen een wonderlijke vlag tussen de boten hangen. (Zie foto’s.) Uitleg leerde ons dat de vrouw die was bezocht door een “andere” man door haar eigen man werd “schoongemaakt”. Waarom hiervoor de vlag werd uitgehangen begrijpen we echter nog steeds niet.
Thuisgekomen maakten we kennis met de vier jongeren (17 jaar) van Hockeyclub HDM, die elk jaar verschillende groepen naar diverse projecten in de wereld helpt gaan. Een mooie manier om hun blik te verruimen en te leren fundraisen voor een goed doel (en hun eigen reis). Hun aanwezigheid verandert de sfeer ingrijpend: van gezapige ouwelulligheid naar drukke frisheid. Ze gaan de playground helpen herinrichten en met de meegebrachte spullen (dikke hockeytassen vol) sporttraining geven op de school, waar na komende week de vakantie begint.