Elmina

Afgelopen week gingen de trainingen die ik op de school zou geven geen van alle door. Uiteraard was het examenrooster toch weer gewijzigd en ja, ’s middags moesten de examens worden nagekeken, zoals ik al vermoedde. De training gaat nu plaatsvinden komende maandagmiddag en dan wat langer achtereen. Aangezien we nog andere plannen hebben voor komende week zal dat het enige moment zijn dat ik nog een training geven kan. Er is al geen gewone les meer en omdat vanaf donderdag ook de grote vakantie begint zal er geen gelegenheid zijn om de training direct in praktijk met studenten/kinderen om te zetten. Na de vakantie is iedereen natuurlijk alles alweer vergeten. Zo zinvol zal het dus allemaal niet zijn, zelfs als het doorgaat. Maar we zijn hier ook niet om iets te veranderen. Het is een heel andere situatie en bedoeling dan via VSO in Ethiopië. We zijn niet gevraagd om hier onze skills te komen delen. Als mensen iets willen meepikken is dat mooi meegenomen en het is leerzaam voor mij om te bedenken hoe ik in deze situatie een training kan aanpakken, ook als die helemaal niet doorgaat.

Van alle forten en kastelen langs de Ghanese kust is dat van Elmina misschien wel de bekendste in ons land. Hier is nog een heleboel aan te treffen dat direct naar de Nederlands-Ghanese geschiedenis verwijst via taal en tekens. Het kasteel heet officieel St. Georges castle en ligt op de punt van een schiereiland. Er tegenover een tikkie landinwaarts ligt op een heuvel het St. John fort, van waaruit onze voorouders het kasteel dusdanig hebben beschoten dat de Portugezen de benen moesten nemen. De naam Elmina komt van “de mijn”. (Al zijn er ook historici die de naam aan het Arabisch voor “haven” verbinden.) Ook hier is het kasteel oorspronkelijk gebouwd om vooral de goudhandel te beschermen. Pas in de loop van de 16e eeuw kwam daar de slavenhandel bij en werd die nog belangrijker. Het wordt ons steeds duidelijker dat deze slavenhandel niet alleen onmenselijk was, maar dat de plaatselijke machthebbers er graag aan meewerkten om zichzelf verder te verrijken en meer macht te verwerven door de wapens die ze ontvingen in ruil voor hun eigen onderdanen. De Ashanti koningen hadden bepaald geen scrupules. Verantwoordelijk voor de mishandeling van de slaven en de dood van uiteindelijk 65% van hen nog voordat ze de Amerika’s bereikten waren echter de blanke handelaren. “Onze” WIC (West Indische Compagnie) was één van de belangrijkste handelsorganisaties in deze. De grote W in het hekwerk van waarachter de Gouverneur zijn zwarte slavinnen voor de nacht uitzocht herinnert ons daaraan. Raakte zo’n slavin zwanger dan werd dat kind natuurlijk weggemoffeld. Zo zijn er nog steeds Ghanese nakomelingen met Nederlandse namen. De moeder kwam weer vrij. Een geluk bij een ongeluk.
Aangezien dit kasteel niet als slavenfort gebouwd was, hadden de kelders waarin de mensen werden opgesloten niet eens afvoergoten voor excrementen. Probeer je een donkere stenen ruimte van 40 vierkante meter voor te stellen waar 300 mensen drie maanden verblijven. Er is alleen vloer en muur. Voedsel wordt verstrekt vanuit twee punten in één muur. Op een bord? In een kom? Waar te poepen en piesen regel je maar onderling, het wordt niet verwijderd. Dat hier de helft wist te overleven is een wonder. Het poortje waardoor de mensen naar de aangemeerde boten moesten (“point of no return”) kon smal zijn…

De groep jongeren van HDM (“Haagse Delftse Mix” – een hockeyclub) is inmiddels hard aan het werk. Ze geven sporttrainingen op verschillende VO-scholen in Cape Coast en helpen de playground op te bouwen met graven en sjouwen. Soms nemen ze wat kinderen onder hun hoede in de crèche die alleen open is als er vrijwilligers beschikbaar zijn. Of misschien beter gesteld nemen de kinderen hen wel onder hun hoede.
Van onze bijdrage wordt het water en de elektra voor het ziekenhuisje gerealiseerd. De extra toiletten en douches vorderen gestaag.
Brandon is overal aanwezig. Meestal op het juiste moment om een verkeerde uitvoering tegen te houden en om te buigen. Of om helpende jongeren van de school die vragen om (meer) geld voor hun hulp te woord te staan. Alsof hij een witte geldmachine is. Hij verwijst ze naar de principal, die het geld heeft gekregen voor de school. Het geld is van school. En de bestemming is: playground. De principal is verder verantwoordelijk voor de juiste besteding van het geld. Weinigen hebben de motivatie om een dienst te verlenen aan de gemeenschap. Zoals al eerder gemeld, is de gemeenschap hier sterk verdeeld. Het enige dat “vrijwillig” lijkt gebeuren is een bijdrage verlenen aan een van de vele kerken.
Ook in Ghana heeft zich kennelijk het idee genesteld dat witte mensen iedereen zomaar geld (kunnen) geven. Op de vismarkt van Elmina vroeg een zeer dikke moeke zelfs geld aan José “omdat ze honger had”. Toen José haar in haar dikke arm kneep en “honger??!!” kraaide barstte de dame in een bulderend gelach uit.

Bekend zijn de vele religieuze namen die winkeltjes in Ghana hebben en de uitbundige feesten ter ere van overledenen, inclusief fantasievolle doodskisten. Helaas hebben we (nog) geen begrafenis mogen meemaken, maar de affiches zijn overal aan te treffen. De foto van de uitnodiging is hier in Asaafa genomen, maar het feest is in Ivoorkust, waar de man woonde. Vandaar het Frans. Hij was een Fanti chief en hier wonen ook Fanti. Het lichaam is meer dan 4 maanden in een mortuarium bewaard voordat het feest kon beginnen.

Overigens is het na een paar dagen mooi weer nu aan het regenen, vooral afgelopen nacht heeft het flink geplensd. Abnormaal.
Vergeleken met Ethiopië , waar het droog, heet en stoffig is, is het hier erg vochtig maar tegelijkertijd heet. De strandwind brengt veel verkoeling maar het blijft dampen. Ons beddengoed, kleren en eigenlijk alles is vochtig en neigt naar schimmelen. Het is niet mijn favoriete klimaat. Als je echter in de stad bent is het helemaal afzien geblazen. Gisteren ben ik tijdens de uitgebreide informatievoorziening van de prima gids bijna van mijn stokje gegaan. Maar mooi dat ik wel een echte handgemaakte Ghanese jurk gescoord heb. De batikstof waarvan die gemaakt is komt van de Ghanese militairen die op JAVA de Hollanders hielpen in hun koloniale strijd (kan je het nog schandaliger bedenken?). Bij terugkeer brachten ze de kunst van het batikken mee, vandaar.

Lieve lezers, dit is waarschijnlijk voorlopig ons laatste blog. Aanstaande zondag reizen we weer terug naar Amsterdam om daar maandag aan te komen. Met al onze ervaringen om nog eens te herkauwen. Het was erg prettig om jullie op de hoogte te houden van onze avonturen en jullie reacties, op het blog of via e-mail rechtstreeks, waren een fijne lijn met onze “normale habitat”.

Liefs van José en Rob.

PS.
Tien van de 17 teachers waren aanwezig in de workshop vandaag!!Hoera!